2. Τι είναι καινούριο στην έκδοση Debian 13

Το Wiki έχει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το αντικείμενο.

2.1. Υποστηριζόμενες αρχιτεκτονικές

Οι ακόλουθες είναι οι επίσημα υποστηριζόμενες αρχιτεκτονικές για την έκδοση του Debian 13:

  • 64-bit PC (amd64)

  • 64-bit ARM (arm64)

  • ARM EABI (armel)

  • ARMv7 (EABI hard-float ABI, armhf)

  • 64-bit little-endian PowerPC (ppc64el)

  • 64-bit little-endian RISC-V (riscv64)

  • IBM System z (s390x)

Επιπλέον, σε 64-bit συστήματα PC, είναι διαθέσιμη μια μερική 32-bit userland (i386). Παρακαλούμε δείτε Μειωμένη υποστήριξη για την αρχιτεκτονική i386 για λεπτομέρειες.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για την κατάσταση των υλοποιήσεων και πληροφορίες για συγκεκριμένες υλοποιήσεις για την αρχιτεκτονική σας στις ιστοσελίδες Υλοποιήσεις του Debian.

2.2. Τι καινούριο υπάρχει στη διανομή;

2.2.1. Επίσημη υποστήριξη για riscv64

Αυτή η έκδοση υποστηρίζει για πρώτη φορά επίσημα την αρχιτεκτονική riscv64 επιτρέποντας στους χρήστες να τρέξουν το Debian σε υλικό 64-bit RISC-V και να επωφεληθούν από όλα τα γνωρίσματα του Debian 13.

Η σελίδα στο Wiki έχει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το αντικείμενο.

2.2.2. Ενίσχυση ασφάλειας κατά των επιθέσεων ROP και COP/JOP στις αρχιτεκτονικές amd64 και arm64

Η έκδοση trixie εισάγει γνωρίσματα ασφαλείας για τις αρχιτεκτονικές amd64 και arm64 σχεδιασμένα να μετριάσουν τις αδυναμίες ασφαλείας Return-Oriented Programming (ROP) και τις επιθέσεις Call/Jump-Oriented Programming (COP/JOP).

Στην αρχιτεκτονική amd64 αυτό βασίζεται στο Intel Control-flow Enforcement Technology (CET) τόσο για την προστασία απέναντι στα ROP και COP/JOP, στην αρχιτεκτονική arm64 βασίζεται στο Pointer Authentication (PAC) για την προστασία από την ROP και στο Branch Target Identification (BTI) για την προστασόα από τις COP/JOP.

Τα γνωρίσματα αυτά ενεργοποιούνται αυτόματα αν τα υποστηρίζει το υλικό του συστήματός σας. Για την amd64 δείτη την ενότητα Linux kernel documentation και το Intel documentation, και για την arm64 δείτε τη σελίδα Wiki, και το Arm documentation, που έχουν πληροφορίες σχετικά με το πώς να ελέγξετε αν ο επεξεργαστής σας υποστηρίζει τα CET και PAC/BTI και πώς αυτά δουλεύουν.

2.2.3. Υποστήριξη Εκκίνησης με HTTP

Ο Εγκαταστάτης του Debian και οι εικόνες του Debian Live μπορούν τώρα να εκκινηθούν χρησιμοποιώντας την επιλογή «HTTP Boot» σε υποστηριζόμενο UEFI και U-Boot υλισμικό.

Σε συστήματα που χρησιμοποιούν το υλισμικό TianoCore , πηγαίνετε στο μενού Device Manager, μετά επιλέξτε Network Device List, επιλέξτε τη διεπαφή δικτύου, HTTP Boot Configuration, και προσδιορίστε τον πλήρη σύνδεσμο URL στην ISO εικόνα του Debian που θέλετε να εκκινήσετε.

Για άλλες υλοποιήσεις υλισμικού, παρακαλούμε δείτε την τεκμηρίωση για το υλικό του συστήματός σας και/ή την τεκμηρίωση του υλισμικού.

2.2.4. Βελτιωμένες μεταφράσεις σελίδων εγχειριδίου

Το σχέδιο manpages-l10n έχει συνεισφέρει πολλές βελτιωμένες και καινούριες μεταφράσεις για σελίδες εγχειριδίων. Ειδικότερα, οι μεταφράσεις στα Ρουμανικά και τα Πολωνικά έχουν εμπολουτιστεί σε μεγάλο βαθμό από την προηγούμενη έκδοση bookworm.

2.2.5. Υποστήριξη ορθογραφικού ελέγχου σε περιηγητές ιστού βασισμένους στην Qt WebEngine

Περιηγητές ιστού βασισμένοι στη μηχανή Qt WebEngine, πιο αξιοπρόσεκτα οι Privacy Browser και Falkon, υποστηρίζουν τώρα ορθογραφικό έλεγχο χρησιμοποιώντας δεδομένα του hunspell`. Τα δεδομένα είναι διαθέσιμα στο φορμάτ ``binary λεξικού BDIC που έρχεται με το αντίστοιχο πακέτο Hunspell για κάθε γλώσσα, για πρώτη φορά στην έκδοση Trixie.

Περσσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην σχετική αναφορά σφάλματος https://bugs.debian.org/cgi-bin/bugreport.cgi?bug=1020387.

2.2.6. 64-bit time_t ABI μετάβαση

Όλες οι αρχιτεκτονικές πλην της i386 υποστηρίζουν τώρα μια 64-bit time_t οδηγία ABI, υποστηρίζοντας ημερομηνίες πέραν του έτους 2038.

Σε αρχιτεκτονικές 32-bit (armel and armhf) η διεπαφή ABI για πολλές βιβλιοθήκες άλλαξε χωρίς να αλλαχτεί η βιβλιοθήκη «soname». Σε αυτές τις αρχιτεκτονικές, λογισμικό και πακέτα τρίτων θα πρέπει να επαναμεταγλωττιστούν και να ελεγχθούν για μια πιθανή «σιωπηρή» απώλεια δεδομένων.

Η αρχιτεκτονική i386 δεν συμμετείχε σε αυτή την μετάβαση, καθώς η πρωταρχική της λειτουργία είναι η υπσστήριξη παλαιού τύπου (legacy) λογισμικού.

Περισσότερες λεπτομέρειες μπορούν να βρεθούν στο Debian wiki.

2.2.7. Το Debian προοδεύει στο αναπαραγώγιμο χτίσιμο των πακέτων

Όσοι/ες συνεισφέρουν στο Debian έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο για να διασφαλιστεί ότι το «χτίσιμο» των πακέτων παράγει byte-προς-byte αναπαραγώγιμα αποτελέσματα. Μπορείτε να ελέγξετε την κατάσταση των πακέτων στο σύστημά σας χρησιμοποιώντας το καινούριο πακέτο debian-repro-status, ή επισκεφθείτε τη σελίδα reproduce.debian.net για τα συνολικά στατιστικά του Debian για την έκδοση trixie και μεταγενέστερα.

Μπορείτε να συνεισφέρεται σε αυτές τις προσπάθειες μπαίνοντας στην ομάδα #debian-reproducible στο IRC για να συζητήσετε διορθώσεις ή να επαληθεύσετε τις στατιστικές εγκαθιστώντας το καινούριο πακέτο rebuilderd και ρυθμίζοντας τη δική σας υλοποίηση.

2.2.8. Υπστήριξη των wcurl και HTTP/3 στο curl

Τόσο η γραμμή εντολών του curl όσο και η βιβλιοθήκη libcurl έχουν τώρα υποστήριξη για το HTTP/3.

Αιτήματα HTTP/3 μπορούν τώρα να γίνουν με τα ορίσματα --http3 ή --http3-only.

Το πακέτο curl έρχεται τώρα με το wcurl, μοα εναλλακτική του wget που χρησιμοποιεί το curl για την πραγματοποίηση μεταφορτώσεων.

Η μεταφόρτωση αρχείων είναι τόσο απλή όσο το wcurl URL.

2.2.9. Υποστήριξη για binary λεξικά BDIC Hunspell

Η Trixie έρχεται με binary λεξικά .bdic μεταγλωττισμένα από τον πηγαίο κώδικα του Hunspell για πρώτη φορά. Το φορμάτ .bdic έχει αναπτυχθεί από την Google για χρήση με τον Chromium. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τη μηχανή Qt WebEngine, που προέρχεται από τον πηγαίο κώδικα του Chromium. Περιηγητές ιστού που βασίζονται στη μηχανή Qt WebEngine μπορούν να αξιοποιήσουν τα προσφερόμενα λεξικά .bdic αν έχουν την κατάλληλη υποστήριξη upstream Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην σχετική αναφορά σφάλματος.

2.2.10. Desktop και γνωστά πακέτα

Αυτή η καινούρια έκδοση του Debian έρχεται με πολλά περισσότερα πακέτα λογισμικού από την προκάτοχό της bookworm· η διανομή περιλαμβάνει περισσότερα από 14116 καινούρια πακέτα, για ένα σύνολο περισσότερων από 69830 πακέτων. Το περισσότερο λογισμικό σε αυτή την διανομή έχει αναβαθμιστεί: πάνω από 44326 λογισμικά πακέτων (αυτό είναι 63% όλων των πακέτων στην bookworm). Επίσης, ένας σημαντικός αριθμός πακέτων (περισσότερα από 8844, το 12% των πακέτων στην bookworm) έχουν, για διάφορους λόγους, μετακινηθεί από αυτή τη διανομή. Δεν θα υπάρξουν αναβαθμίσεις για αυτά τα πακέτα και θα σημειωθούν ως παρωχημένα («obsolete») στις διάφορες διεπαφές (front-end) διαχείρισης πακέτων. Δείτε Παρωχημένα πακέτα.

Το Debian έρχεται και πάλι με αρκετές εφαρμογές και περιβάλλοντα επιφάνειας εργασίας. Μεταξύ άλλων, συμπεριλαμβάνει τώρα τα περιβάλλοντα επιφάνειας εργασίας GNOME 48, KDE Plasma 6.3, LXDE 13, LXQt 2.1.0, και Xfce 4.20.

Διάφορες εφαρμογές παραγωγικότητας έχουν επίσης αναβαθμιστεί, συμπεριλαμβάνοντας τις σουίτες γραφείου:

  • Το LibreOffice έχει σαναβαθμιστεί στην έκδοση 25;

  • Το GNUcash αναβαθμίζεται στην έκδοση 5.10·

Μεταξύ πολλών άλλων, αυτή η έκδοση περιλαμβάνει επίσης τις ακόλουθες επικαιροποιήσεις λογισμικού:

Πακέτο

Έκδοση στην παλιά σταθερή έκδοση 12 (bookworm)

Έκδοση στο 13 (trixie)

Apache

2.4.62

2.4.64

Bash

5.2.15

5.2.37

BIND εξυπηρετητής DNS

9.18

9.20

Cryptsetup

2.6

2.7

curl/libcurl

7.88.1

8.14.1

Emacs

28.2

30.1

Exim (εξ ορισμού εξυπηρετητής email)

4.96

4.98

GCC, the GNU Compiler Collection (προεπιλεγμένος μεταγλωττιστής)

12.2

14.2

GIMP

2.10.34

3.0.4

GnuPG

2.2.40

2.4.7

Inkscape

1.2.2

1.4

Η GNU βιβλιοθήκη C

2.36

2.41

Ο πυρήνας του Linux

σειρά 6.1

σειρά 6.12

LLVM/Clang toolchain

13.0.1 και 14.0 (προεπιλογή) και 15.0.6

19 (προεπιλογή), 17 και 18 διαθέσιμες

MariaDB

10.11

11.8

Nginx

1.22

1.26

OpenJDK

17

21

OpenLDAP

2.5.13

2.6.10

OpenSSH

9.2p1

10.0p1

OpenSSL

3.0

3.5

Perl

5.36

5.40

PHP

8.2

8.4

Postfix

3.7

3.10

PostgreSQL

15

17

Python 3

3.11

3.13

Rustc

1.63

1.85

Samba

4.17

4.22

Systemd

252

257

Vim

9.0

9.1